Gospodarstwo ekologiczne – od czego zacząć i czy to się opłaca?

Jeśli zechcemy prowadzić gospodarstwo ekologiczne, musimy mieć świadomość, że jego system produkcji wywodzi swe korzenie z rolnictwa tradycyjnego.

Jego podstawą jest wykorzystanie naturalnych procesów zachodzących w gospodarstwie rolnym oraz oparcie się na bogatej wiedzy przekazywanej z pokolenia na pokolenie w ramach tradycji rolniczej.

Czym charakteryzuje się rolnictwo ekologiczne?

W rolnictwie ekologicznym stosuje się metody uprawy, które mają na celu zachowanie lub zwiększenie zawartości materii organicznej w glebie, jednocześnie zapobiegając erozji. W produkcji ekologicznej wykluczono używanie chemicznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, koncentratów, hormonów wzrostu, organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO) oraz pasz przemysłowych. 

Zabronione jest także stosowanie pestycydów w uprawach ekologicznych. Niemniej jednak warto zaznaczyć, że w tym systemie gospodarowania nadal używa się ekologicznych preparatów i nawozów dopuszczonych przez Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu i Instytut Nawożenia i Uprawy Roślin w Puławach. Co więcej, materiał siewny i sadzeniowy również powinien pochodzić z ekologicznych źródeł, choć w przypadku braku dostępności dopuszcza się zakup konwencjonalnego materiału po uprzedniej pozytywnej opinii jednostki certyfikującej i zgody Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Gospodarstwo ekologiczne częściej niż tradycyjne stosuje agrotechniczne metody zwalczania chwastów, chorób i szkodników, a także korzysta z preparatów biologicznych i wyciągów roślinnych. Podstawę stanowią organiczne nawozy, takie jak kompost, obornik, gnojowica oraz nawozy zielone wytwarzane na miejscu w gospodarstwie. Co do chowu zwierząt, opiera się on na podawaniu pasz ekologicznych i zapewnieniu odpowiednich powierzchni w pomieszczeniach gospodarskich, a także dostępu do wybiegów i pastwisk.

Gospodarstwo ekologiczne – jakie są korzyści?

Wiele osób prowadzących produkcję o niskiej intensywności może rozważyć przejście na gospodarstwo ekologiczne. Decyzję taką skłaniają dodatkowe dopłaty oraz możliwość sprzedaży produktów ekologicznych po wyższych cenach, choć utrzymanie się na rynku może być wyzwaniem. 

Rynek produktów ekologicznych zaczyna się dopiero kształtować, a sprzedaż takiej żywności z logo "Rolnictwo ekologiczne" zależy od zaufania i aktywności konsumentów. Na szczęście w ostatnich latach rozwija się przetwórstwo w dziedzinie produkcji ekologicznej. Niemniej, największym problemem dla przetwórców ekologicznych jest trudność w pozyskaniu jednorodnych partii surowców ekologicznych. Warto podkreślić, że cały system rolnictwa i przetwórstwa ekologicznego podlega ściślej kontroli i nadzorowi, obejmując rolnika, przetwórcę i handlowca.

Od czego zacząć i jak przestawić się na rolnictwo ekologiczne?

Jeśli zechcemy prowadzić gospodarstwo ekologiczne, powinniśmy przestrzegać kilku istotnych kroków:

1. Zapoznać się z zasadami rolnictwa ekologicznego i obowiązującymi przepisami prawymi, które dotyczą produkcji ekologicznej.
2. Zgłosić planowaną przez nas działalność do wybranej jednostki certyfikującej. Listę takich jednostek można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa.
3. Wyszukać bardziej szczegółowych informacji u doradcy rolnego, który wskaże, jak skorzystać z dodatkowych płatności w ramach programu rolnośrodowiskowego.
4. Po zgłoszeniu działalności w jednostce certyfikującej rozpoczyna się (zazwyczaj dwuletni) okres przestawiania gospodarstwa na produkcję ekologiczną. Podczas tego okresu gospodarstwo podlega co najmniej jednokrotnej corocznej kontroli w celu sprawdzenia przestrzegania zasad rolnictwa ekologicznego.

Po pozytywnym przejściu procesu gospodarstwo otrzymuje certyfikat potwierdzający, że wytwarzane przez nie produkty są ekologiczne, oraz uzyskuje prawo do stosowania logo "Produkcja ekologiczna".